Phil Town – tác giả của cuốn sách Rule #1: The Simple Strategy for Successful Investing in Only 15 Minutes a Week! – đã thành công biến số vốn chỉ 1.000 USD từ những năm 1980-1990 thành 1,45 triệu USD chỉ bằng cách đầu tư vào chứng khoán.
Với hơn 20 năm kinh nghiệm và sự kế thừa phương pháp đầu tư từ Benjamin Graham và Warren Buffett, Phil Town đã tạo ra 4 tiêu chí quan trọng để lựa chọn một doanh nghiệp, được gọi là Meaning, Moat, Management và Margin of Safety.
Trong bài viết này, hãy cùng CryptoViet tìm hiểu về 4 tiêu chí này trong phương pháp đầu tư của Phil Town, được gọi là phương pháp 4M nhé.
Phương pháp 4M là gì?
Phương pháp 4M bao gồm “4 chữ M” là Meaning (Ý nghĩa), Moat (Lợi thế cạnh tranh), Management (Quản lý) và Margin of Safety (Biên độ an toàn). Với mỗi yếu tố M, ta có thể đặt những câu hỏi sau:
- Ý nghĩa (Meaning): Công ty đó có ý nghĩa đối với bạn không? Nó phù hợp với các giá trị và mục tiêu cá nhân của bạn không?
- Lợi thế cạnh tranh (Moat): Công ty đó có lợi thế cạnh tranh lớn không? Có những đặc điểm, nguồn lực hoặc vị thế độc đáo nào làm cho công ty khó bị đối thủ sao chép hoặc xâm phạm?
- Quản lý (Management): Công ty đó có được quản lý tốt không? Những nhà quản lý có kỹ năng, kiến thức và khả năng lãnh đạo để đưa công ty phát triển và thành công?
- Biên độ an toàn (Margin of Safety): Công ty đó có biên độ an toàn lớn không? Có khả năng chịu đựng sự biến đổi và rủi ro không mong đợi trong hoạt động kinh doanh?
Với những câu hỏi này, bạn có thể đánh giá các yếu tố quan trọng của công ty và đưa ra quyết định liên quan đến ý nghĩa, lợi thế cạnh tranh, quản lý và biên độ an toàn của công ty đó.
Ứng với từng câu hỏi, sẽ được diễn giải như sau:
Công ty đó có ý nghĩa (Meaning) đối với bạn không?
Câu hỏi đầu tiên trong phương pháp 4M yêu cầu bạn xem xét xem công ty đó có ý nghĩa đối với bạn không. Điều này đòi hỏi bạn xác định mức độ quan trọng và tầm ảnh hưởng của công ty trong quyết định đầu tư của bạn. Trả lời câu hỏi này yêu cầu bạn nắm rõ về hoạt động kinh doanh và giá trị của công ty, và đánh giá xem nó có phù hợp với quan điểm và mục tiêu cá nhân của bạn hay không.
Công ty đó có lợi thế cạnh tranh (Moat) lớn không?
Câu hỏi thứ hai trong phương pháp 4M yêu cầu bạn đánh giá khả năng của công ty trong việc bảo vệ và duy trì lợi thế cạnh tranh trước sự tấn công của các đối thủ cạnh tranh. Để làm điều này, bạn cần có khả năng dự báo và đánh giá triển vọng lâu dài của công ty. Trả lời câu hỏi này đòi hỏi bạn phải đánh giá tổng thể khả năng bảo vệ lợi thế cạnh tranh của công ty và sự cạnh tranh trong lĩnh vực hoạt động của nó.
Công ty đó có được quản lý (Management) tốt không?
Câu hỏi thứ ba trong phương pháp 4M đòi hỏi bạn phải đánh giá khả năng quản lý của công ty. Điều này đòi hỏi bạn tin tưởng rằng các nhà quản lý công ty sẽ làm việc với tinh thần trách nhiệm và không chỉ tập trung vào lợi ích ngắn hạn. Trả lời câu hỏi này yêu cầu bạn phải đánh giá tổng thể khả năng và tính đáng tin cậy của nhà quản lý công ty, và xác định xem họ có tầm nhìn và quyết tâm để phát triển công ty một cách bền vững hay không.
Công ty đó có biên độ an toàn (Margin of Safety) lớn không?
Câu hỏi thứ tư trong phương pháp 4M yêu cầu bạn đánh giá biên độ an toàn của công ty, tức là khả năng mua cổ phiếu của công ty với mức giá hợp lý và có thể bán ra mà không gánh chịu tổn thất lớn, ngay cả khi bạn đánh giá sai. Trả lời câu hỏi này đòi hỏi bạn phải làm một phân tích kỹ lưỡng về giá trị và rủi ro của công ty, và xác định xem mức giá hiện tại có đáng giá so với giá trị thực hay không.
Ý nghĩa của “4 chữ M”
Meaning
Ý nghĩa (Meaning) trong phương pháp 4M đề cập đến kiến thức của bạn về ngành kinh doanh và công ty đó. Để đánh giá ý nghĩa, bạn cần đặt cho mình các câu hỏi sau:
- Bạn có hiểu rõ về hoạt động kinh doanh của công ty không?
- Bạn có sẵn lòng giữ cổ phiếu của công ty như một chủ sở hữu trong trường hợp thị trường trở nên khó khăn và phải đóng cửa vào ngày mai?
Với nguyên tắc đầu tư của Warren Buffett, Phil Town đặt ra một nguyên tắc mới mà ông gọi là “Quy tắc 10-10”:
“Nếu sau 10 phút suy nghĩ mà bạn vẫn không sẵn lòng giữ cổ phiếu của công ty trong ít nhất 10 năm, thì đừng mua nó!”.
Từ đó, Phil Town đã đề xuất 3 vòng hiểu biết (circle of competence) sau:
- Trải nghiệm: Bạn nên tập trung vào những thương hiệu lớn mà bạn hiểu rõ và đã trải nghiệm sản phẩm/dịch vụ của chúng.
- Kinh nghiệm: Tìm hiểu và đầu tư vào những lĩnh vực liên quan đến công việc chuyên môn của bạn, nơi mà bạn có kiến thức và kinh nghiệm để tạo ra lợi nhuận.
- Đam mê: Khám phá những lĩnh vực mà bạn đam mê và muốn tìm hiểu sâu hơn để sở hữu chúng.
Khi nhà đầu tư tập trung vào những lĩnh vực mà họ có am hiểu và ý nghĩa với bản thân, họ có khả năng tìm ra các công ty tuyệt vời với khả năng bền vững cao. Ngược lại, khi nhà đầu tư quá tự tin và đầu tư vào những lĩnh vực mà họ không am hiểu, họ sẽ gặp phải hậu quả không lường trước.
Khi nhà đầu tư tập trung vào những lĩnh vực mà họ có am hiểu và ý nghĩa với bản thân, họ có khả năng tìm ra các công ty tuyệt vời với khả năng bền vững cao. Ngược lại, khi nhà đầu tư quá tự tin và đầu tư vào những lĩnh vực mà họ không am hiểu, họ sẽ gặp phải hậu quả không lường trước.
Moat
Moat (hào nước) là một thuật ngữ sáng tạo bởi Warren Buffett để mô tả lợi thế cạnh tranh của một công ty, tương tự như việc một hào nước sâu bao quanh một tòa lâu đài để bảo vệ nó khỏi môi trường lạm phát và các đối thủ cạnh tranh.
Nếu một công ty dễ bị xâm nhập và đối mặt với sự cạnh tranh dễ dàng, có thể cho thấy công ty đó không có lợi thế cạnh tranh đáng kể. Ngược lại, nếu công ty đó khó bị xâm nhập và thành công trên thị trường, điều này cho thấy công ty đó có lợi thế cạnh tranh lớn.
Từ đó, Phil Town đã gợi ý ra 5 lợi thế định tính và 5 biểu hiện định lượng để chúng ta có thể đánh giá doanh nghiệp một cách dễ dàng hơn:
5 lợi thế định tính (qualitative)
5 biểu hiện định lượng (quantitative)
Khi một công ty có lợi thế cạnh tranh, các con số tài chính của công ty đó nên phản ánh và phù hợp với câu chuyện đằng sau đó. Nếu một công ty tỏ ra mơ hồ hoặc không đủ minh bạch về lợi thế cạnh tranh của mình, trong khi các chỉ số tài chính như tỷ suất sinh lợi ROIC (Return on Invested Capital) thấp, có xu hướng giảm qua nhiều năm, sự khan hiếm tiền mặt, và có một mức nợ vay lớn mà không thể trả trong thời gian ngắn, thì điều này có thể gây nghi ngờ về sự tin cậy của công ty.
Management
Đây là một yếu tố quan trọng không thể bỏ qua khi lựa chọn một công ty xuất sắc. Một doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh, tăng trưởng lợi nhuận và không có nợ vay vẫn có thể trở thành một công ty kém chất lượng nếu ban lãnh đạo tư lợi cá nhân hoặc thực hiện gian lận trong báo cáo tài chính.
Để đánh giá ban lãnh đạo, nhà đầu tư có thể sử dụng phương pháp lời đồn đại. Có thể thu thập thông tin từ những người quen làm việc trong công ty, qua các bài viết trên diễn đàn và báo chí.
Hơn nữa, hãy cố gắng trả lời các câu hỏi sau:
Ban lãnh đạo có hành động vì lợi ích của cổ đông không? Ban lãnh đạo đáng tin cậy và không có ý đồ tư lợi cá nhân sẽ thể hiện những hành động nhất quán với lợi ích của cổ đông.
Ban lãnh đạo có tập trung vào hoạt động cốt lõi không? Nhiều lãnh đạo đã đầu tư vào các ngành nghề không liên quan đến lĩnh vực cốt lõi của công ty, dẫn đến lãng phí tài sản và nguồn lực của cổ đông.
Ban lãnh đạo có tinh thần cầu tiến và đặt mục tiêu cao không? Nếu ban lãnh đạo đề ra chiến lược dài hạn cho công ty trong đại hội cổ đông và có tinh thần cầu tiến, nhà đầu tư có thể đánh giá cao vào sự lãnh đạo của họ.
Việc đánh giá ban lãnh đạo đúng mức và xác định tầm quan trọng của vai trò của họ là rất quan trọng để đảm bảo lựa chọn một công ty có sự quản lý tốt và tầm nhìn dài hạn.
Margin Of Safety
Biên độ an toàn là một khái niệm quan trọng trong đầu tư giá trị, và Phil Town đã thừa hưởng và phát triển từ Warren Buffett trong bốn tiêu chí của ông.
Biên độ an toàn là nguyên tắc cốt lõi trong đầu tư giá trị, giúp giảm thiểu rủi ro và đảm bảo sự bền vững trong mọi quyết định của nhà đầu tư.
Chiến lược của Phil Town là đợi đến khi giá của một doanh nghiệp tuyệt vời giảm xuống ít nhất 25%-50% so với giá trị thực, và khi đó ông sẽ mua vào với sự tự tin. Với sự giảm giá, ông sẽ mua thêm với đam mê và quyết tâm.
Warren Buffett đã diễn giải biên độ an toàn bằng một ví dụ về cây cầu:
“… Đầu tiên, bạn cần phải có một chút kiến thức để ước lượng giá trị thực của mỗi doanh nghiệp đằng sau cổ phiếu. Nhưng điều quan trọng hơn, đó là khái niệm biên độ an toàn mà Graham muốn truyền tải. Bạn không nên cố gắng mua một doanh nghiệp trị giá 83 triệu đô la chỉ với giá 80 triệu. Bạn cần phải để lại cho mình một biên độ an toàn lớn. Giống như việc xây dựng một cây cầu, bất kỳ kỹ sư nào cũng thiết kế để cây cầu có thể chịu được tải trọng 30.000 tấn, trong khi trên thực tế chỉ có 10.000 tấn phương tiện đi qua. Đó là nguyên tắc tối quan trọng trong đầu tư mà tôi muốn nhấn mạnh.”
Như vậy, biên độ an toàn là nguyên tắc không thể thiếu trong đầu tư giá trị, đảm bảo rằng bạn mua vào với giá thấp hơn giá trị thực và tạo ra một dự phòng cho sự không chắc chắn trong thị trường và doanh nghiệp.
Trong quyển Payback Time, Phil Town trích dẫn nghiên cứu của giáo sư Robert Shiller từ Đại học Yale. Shiller đã nghiên cứu hàng trăm năm lịch sử định giá chứng khoán Mỹ và đưa ra một bài học quan trọng như sau:
“Nếu bạn mua cổ phiếu khi chỉ số P/E điều chỉnh của thị trường thấp hơn 10, thì khả năng cao bạn sẽ đạt được tỷ suất sinh lợi trên 20% trong 5 năm tiếp theo”.
Nhà đầu tư cá nhân có thể tự đặt một mức tối đa cho chỉ số P/E, ví dụ như ngài Graham đã đề xuất là 25,0x trung bình lợi nhuận trong 7 năm gần nhất. Ở Việt Nam, chúng tôi gợi ý rằng nhà đầu tư có thể đặt mức tối đa cho chỉ số P/E xấp xỉ 15,0 lần, tương đương với nghịch đảo của mức lãi suất tiền gửi tiết kiệm hiện tại là 7%.
Mấu chốt của chữ “M” cuối cùng là tinh thần kỷ luật và quyết tâm, không để cảm xúc và sự sợ hãi (fear of missing out – FOMO) khiến chúng ta phải trả giá quá cao và không có biên độ an toàn để đối phó với rủi ro bất ngờ.
Vì vậy, nhà đầu tư phải giữ kỷ luật để không bao giờ mua với giá quá cao hoặc ngang bằng giá trị thực của cổ phiếu.
Lời kết
Phương pháp 4M của Phil Town – Meaning, Moat, Management và Margin of Safety – đem đến cho chúng ta một cách tiếp cận đơn giản và logic trong việc lựa chọn doanh nghiệp để đầu tư.
Việc hiểu rõ ý nghĩa của một doanh nghiệp, nhận thức về lợi thế cạnh tranh, quản lý tốt và biên độ an toàn là những yếu tố quan trọng để xác định giá trị thực và tiềm năng tăng trưởng của một công ty.
Tuy nhiên, không có công thức hoàn hảo trong đầu tư và thị trường luôn tiềm ẩn rủi ro. Các bạn cần kỷ luật và sự tỉnh táo để không bị cuốn vào sự sợ hãi và bỏ lỡ cơ hội.
Trả lời