Tín phiếu không chỉ là một phương thức hữu hiệu để các tổ chức, doanh nghiệp thu hút vốn mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì ổn định kinh tế và quản lý lạm phát của một quốc gia. Do đó, việc hiểu rõ về tín phiếu và cách thức hoạt động của chúng là vô cùng quan trọng. Trong bài viết dưới đây, hãy cùng CryptoViet tìm hiểu về tín phiếu, các loại tín phiếu phổ biến và mục đích sử dụng chúng trong thị trường tài chính.
Tín phiếu là gì?
Theo Luật Ngân hàng 2017, tín phiếu là một loại chứng chỉ tài chính có giá trị tương đương với khoản nợ của tổ chức phát hành. Tín phiếu thường được phát hành để vay tiền, và có thời hạn đáo hạn từ 1 năm trở lên. Tín phiếu có thể được phát hành bởi các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp và cả Chính phủ.
Các loại tín phiếu khác nhau có thể có các điều kiện và mức độ rủi ro khác nhau. Tín phiếu có đặc tính lợi suất ổn định, nhưng giá trị của chúng có thể dao động trên thị trường thứ cấp. Những người đầu tư muốn mua tín phiếu cần phân tích và đánh giá các yếu tố rủi ro, bao gồm khả năng thanh toán của tổ chức phát hành, tình hình kinh tế chung và biến động lãi suất.
Tín phiếu được chia thành 2 loại là:
- Tín phiếu Kho bạc
- Tín phiếu Ngân hàng Nhà nước
Tín phiếu kho bạc
Tín phiếu kho bạc là công cụ tài chính vốn được phát hành bởi Kho bạc của chính phủ để vay nợ ngắn hạn, nhằm bù đắp cho những thiếu hụt tạm thời của ngân sách nhà nước. Tín phiếu kho bạc thuộc loại chứng khoán chiết khấu, có nghĩa là không được nhà phát hành trả lãi, nhưng lại được bán với mức giá chiết khấu – tức là giá thấp hơn mệnh giá. Khi đến hạn, nhà đầu tư được nhận lại đủ mệnh giá, vì vậy phần chênh lệch giữa mệnh giá và giá mua chính là lãi của nhà đầu tư.
Tín phiếu kho bạc được xem là công cụ tài chính có độ rủi ro thấp nhất trên thị trường tiền tệ, bởi vì hầu như không có khả năng vỡ nợ từ người phát hành. Chính phủ có thể tăng thuế hoặc in tiền để trả nợ, khiến cho khả năng thanh toán của nó luôn được đảm bảo. Tuy nhiên, mức lãi suất của tín phiếu kho bạc thường thấp hơn so với các công cụ tài chính khác trên thị trường tiền tệ.
Tín phiếu kho bạc thường được phát hành theo từng lô bằng phương pháp đấu giá. Người mua chủ yếu là các ngân hàng, các công ty và các trung gian tài chính khác. Tín phiếu kho bạc được xem là công cụ có tính thanh khoản cao nhất trên thị trường tiền tệ do nó được mua bán nhiều nhất.
Ngoài việc được sử dụng để vay nợ ngắn hạn, tín phiếu kho bạc thường được Ngân hàng trung ương sử dụng như một công cụ để điều hành chính sách tiền tệ thông qua thị trường mở.
Tín phiếu Ngân hàng Nhà nước
Tín phiếu Ngân hàng Nhà nước là loại công cụ nợ do Ngân hàng Nhà nước phát hành với mục đích hút tiền về nhằm thắt chặt chính sách tiền tệ. Tín phiếu này được phát hành cho các tổ chức tín dụng hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam, có hoạt động và tính pháp lý rõ ràng, và tài khoản thanh toán bằng đồng tiền Việt tại Ngân hàng Nhà Nước. Ngân hàng Nhà Nước phụ trách phát hành, hạch toán và thanh toán tín phiếu bằng đồng Việt Nam.
Tín phiếu Ngân hàng Nhà nước có kỳ hạn tối đa là 364 ngày và mệnh giá luôn là 100,000 đồng hoặc bội số của 100,000 đồng. Tín phiếu này được phát hành dưới hình thức ghi sổ và là chứng chỉ ghi sổ nợ ngắn hạn được phát hành theo luật định để vay tiền. Chủ sở hữu của tín phiếu là chủ nợ và được hưởng lợi tức ổn định từ cá nhân và tổ chức vay, cùng với việc thực hiện nghĩa vụ tương ứng theo yêu cầu.
Khi đến hạn, bên vay nợ phải thanh toán cho chủ sở hữu của tín phiếu bằng với mệnh giá vào ngày đến hạn. Nếu ngày đáo hạn rơi vào ngày chủ nhật hoặc ngày lễ, thanh toán tín phiếu của Ngân hàng Nhà Nước sẽ được thực hiện vào ngày tiếp theo. Lãi suất cho vay tín phiếu được quyết định trực tiếp bởi Ngân hàng Nhà Nước và phải phù hợp với mệnh giá tiền chung ở thời điểm đó. Khi phát hành tín phiếu, Ngân hàng Nhà Nước sẽ có mục tiêu rõ ràng và điều chỉnh hạn mức phù hợp với mục tiêu về việc điều hành chính sách tiền tệ trong từng thời kỳ.
Việc vay mượn tín phiếu phải có thỏa thuận rõ ràng và điều khoản ràng buộc. Nội dung của thỏa thuận này bao gồm lãi suất, thời hạn vay và thời điểm trả nợ. Hiện nay, tín phiếu có thể được phát hành bởi Chính phủ, Ngân hàng Nhà Nước
Phương thức phát hành tín phiếu
Hiện nay, Ngân hàng Nhà nước đưa ra 2 phương thức cơ bản để phát hành tín phiếu ra thị trường, bao gồm:
- Phương thức bắt buộc: Ngân hàng sẽ phát hành tín phiếu bắt buộc dựa trên các tình hình của thị trường tại các thời điểm khác nhau. Các tổ chức tín dụng muốn mua tín phiếu phải tuân theo các quy định cụ thể của Thống đốc trong Ngân hàng Nhà nước.
- Phương thức đấu thầu: Đây được xem là cách mà Ngân hàng phát hành các tín phiếu thông qua quá trình đấu thầu. Các quy định của pháp luật sẽ được áp dụng đầy đủ trong các nghiệp vụ của thị trường mở. Người mua sẽ nhận được tín phiếu thông qua ghi sổ khi giao dịch được thực hiện thành công.
Theo quy định hiện hành, các thông tư đã được bổ sung để xử lý các hành vi phát hành tín phiếu sai lệch. Theo đó, khi các tổ chức tín dụng không thanh toán đủ hoặc không mua các tín phiếu được phát hành theo hình thức bắt buộc, Ngân hàng Nhà nước có quyền trích nợ thanh toán tự động của các tổ chức này.
Việc trích nợ sẽ được thực hiện cho đến khi các tổ chức tín dụng nợ đủ số tiền trong vòng 5 ngày làm việc hành chính tính từ ngày phát hành tín phiếu. Ngân hàng sẽ thông báo cho các tổ chức tín dụng về việc này. Nếu sau khi thu hồi các khoản nợ mà số tiền vẫn chưa đủ, các tổ chức tín dụng sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật.
Mục đích sử dụng của tín phiếu
Tín phiếu được phát hành nhằm thu hút nguồn vốn từ nhà đầu tư, đồng thời giảm lượng tiền lưu thông trên thị trường để kiềm chế tình trạng lạm phát. Ngoài ra, tín phiếu cũng được sử dụng để nới lỏng chính sách tiền tệ và tăng cung cấp tiền cho nền kinh tế. Ngân hàng Nhà Nước có thể mua lại các tín phiếu đã phát hành để hỗ trợ cho các tổ chức và doanh nghiệp, đồng thời giúp kiểm soát tình trạng lạm phát.
Lời kết
Có thể thấy, tín phiếu đã trở thành công cụ quản lý và vận hành các dòng tiền tệ trong phạm vi cả nước. Việc hiểu rõ về tín phiếu sẽ giúp chúng ta có cái nhìn tổng quan về hệ thống tài chính Việt Nam, đồng thời giúp cho các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân có thể tối ưu hóa hoạt động tài chính của mình.
Trả lời