Đòn bẩy tài chính là gì? Cách sử dụng đòn bẩy tài chính hiệu quả

Trong lĩnh vực tài chính, một thuật ngữ được sử dụng khá thường xuyên đó chính là “đòn bẩy tài chính”. Như vậy, đòn bẩy tài chính là gì? Tại sao các doanh nghiệp hiện nay lại sử dụng đòn bẩy tài chính để tạo ra tỷ suất sinh lợi trên tài sản hoạt động? Hãy cùng CryptoViet tìm hiểu rõ hơn qua bài viết này nhé.

Đòn bẩy tài chính là gì?

Đòn bẩy tài chính (Financial Leverage) là mức độ sử dụng vốn vay trong tổng nguồn vốn của doanh nghiệp nhằm gia tăng tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) hoặc thu nhập trên một cổ phần thường (EPS).

Đòn bẩy tài chính là sự kết hợp giữa nợ phải trả và vốn chủ sở hữu trong việc điều hành chính sách tài chính của doanh nghiệp. Đòn bẩy tài chính sẽ cao khi tỷ trọng nợ phải trả cao hơn tỷ trọng vốn chủ sở hữu trong cơ cấu vốn của doanh nghiệp. Ngược lại, đòn bẩy tài chính sẽ thấp khi tỷ trọng nợ phải trả thấp hơn tỷ trọng vốn chủ sở hữu.

Ưu điểm, nhược điểm của đòn bẩy tài chính

Ưu điểm

• Tối ưu hóa nguồn tiền: Đầu tiên, đòn bẩy tài chính giúp tận dụng tối đa nguồn tiền. Ví dụ, giả sử bạn có 150 triệu đồng trong tay. Nếu không sử dụng đòn bẩy tài chính, bạn chỉ có thể mua nửa lô đất. Tuy nhiên, khi áp dụng đòn bẩy tài chính, bạn có thể mua được 2 hoặc 3 lô đất để đầu tư và tạo ra lợi nhuận.
• Chủ động đối với biến động của thị trường: Thường thì khi quyết định đầu tư, các nhà đầu tư đã có những dự đoán, kế hoạch cụ thể và sự đánh giá về tiềm năng sinh lời trong tương lai. Họ tin rằng việc đầu tư này sẽ hiệu quả trong một khoảng thời gian cụ thể. Sử dụng đòn bẩy tài chính giúp họ nắm bắt cơ hội đầu tư nhanh chóng khi cần thiết.
• Giảm thiểu rủi ro vay vốn: Sử dụng đòn bẩy tài chính thông qua nguồn vốn từ ngân hàng thường đảm bảo tính an toàn và uy tín hơn so với vay từ các nguồn khác. Đặc biệt, ngân hàng thường tiến hành đánh giá về giá trị tài sản bạn muốn đầu tư để xác định mức vay phù hợp.
• Quản lý tài chính hiệu quả hơn: Sử dụng đòn bẩy tài chính yêu cầu bạn phải cân nhắc và quản lý tài chính hàng tháng một cách hợp lý, đảm bảo trả nợ đúng hạn.
• Lãi suất ưu đãi: Hầu hết các ngân hàng cung cấp các lãi suất ưu đãi cho vay, tạo điều kiện thuận lợi cho cá nhân và doanh nghiệp có nhu cầu đầu tư và phát triển. So với các nguồn vốn ngoài hệ thống ngân hàng, lãi suất tại ngân hàng thường thấp hơn và ổn định.

Hiện nay, các ngân hàng thường có nhiều chính sách ưu đãi và các cơ hội hấp dẫn cho khách hàng có nhu cầu vay vốn kinh doanh, đầu tư bất động sản, mua nhà, và nhiều mục tiêu tài chính khác.

Nhược điểm

Nhược điểm của đòn bẩy tài chính là những khía cạnh tiềm ẩn của việc sử dụng nợ và vốn vay để tăng tỷ suất sinh lời hoặc lợi nhuận của doanh nghiệp hoặc cá nhân. Dưới đây là một số nhược điểm chính:

• Rủi ro tài chính tăng cao: Sử dụng đòn bẩy tài chính có thể làm tăng rủi ro tài chính đối với doanh nghiệp hoặc cá nhân. Nếu doanh nghiệp không thể sinh lợi nhuận đủ lớn để trả nợ hoặc lãi vay, họ có thể đối mặt với nguy cơ phá sản.
• Áp lực trả nợ: Việc phải trả nợ và lãi vay đòi hỏi một luồng tiền mặt đều đặn. Nếu doanh nghiệp hoặc cá nhân gặp khó khăn trong việc tạo ra đủ tiền mặt để trả nợ, họ có thể đối mặt với áp lực tài chính và mất quyền kiểm soát tài sản.
• Phụ thuộc vào lãi suất: Sử dụng đòn bẩy tài chính đồng nghĩa với việc phụ thuộc vào lãi suất. Nếu lãi suất tăng đột ngột, mức trả nợ có thể tăng lên đáng kể, gây áp lực tài chính.
• Tình hình kinh tế không ổn định: Trong những thời kỳ kinh tế khó khăn, việc sử dụng đòn bẩy tài chính có thể trở nên nguy hiểm. Doanh nghiệp hoặc cá nhân có thể gặp khó khăn trong việc trả nợ và duy trì hoạt động kinh doanh.
• Gian lận tài chính: Đôi khi, sử dụng đòn bẩy tài chính có thể dẫn đến các hành vi gian lận tài chính. Người sử dụng có thể cố gắng tạo ra báo cáo tài chính sai lệch để che giấu tình hình tài chính thực sự.
• Tác động tiêu cực đến thị trường tài chính: Sử dụng đòn bẩy tài chính quá mức có thể tạo ra các tác động tiêu cực đối với thị trường tài chính và gây ra các vấn đề trong hệ thống tài chính toàn cầu, như tình trạng suy thoái tài chính.
• Khả năng mất quyền kiểm soát: Khi sử dụng đòn bẩy tài chính với số lượng lớn vốn vay, doanh nghiệp hoặc cá nhân có thể mất quyền kiểm soát về quyết định kinh doanh và tài chính của họ, bởi vì người cho vay có thể áp đặt điều kiện và hạn chế.
• Khó khăn trong tìm nguồn vốn mới: Khi đã sử dụng đòn bẩy tài chính một cách quá mức, việc tìm nguồn vốn mới hoặc tái cấu trúc tài chính có thể trở nên khó khăn do tín dụng kém hoặc sự không tin cậy từ phía các nguồn vốn khác.
• Khả năng tạo ra bong bóng tài sản: Sử dụng đòn bẩy tài chính quá mức có thể đóng góp vào việc tạo ra các bong bóng tài sản, khi giá trị tài sản vượt quá giá trị thực tế của chúng. Khi bong bóng này vỡ, có thể gây suy thoái kinh tế.
• Ứng phó với sự thay đổi khó khăn: Môi trường kinh doanh luôn thay đổi, và sử dụng đòn bẩy tài chính có thể làm cho việc ứng phó với những biến đổi này trở nên phức tạp và khó khăn.

Vì sao các doanh nghiệp nên sử dụng đòn bẩy tài chính?

Các doanh nghiệp hiện nay ưa thích sử dụng đòn bẩy tài chính vì một số lý do sau đây:

Tối ưu hóa nguồn vốn

Để duy trì hoạt động kinh doanh, thường các doanh nghiệp sẽ sử dụng nợ vay. Điều này giúp bù đắp sự thiếu hụt vốn và hướng đến việc tăng tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) hoặc thu nhập trên mỗi cổ phần (EPS).

Ví dụ: Anh T mua một căn nhà đang trong giai đoạn thi công với mức giá ưu đãi, được giảm 20% xuống còn 1,4 tỷ đồng và trả trước 20% (280 triệu đồng). Nhờ vào các chính sách vay vốn ưu đãi từ ngân hàng, anh T đã vay tiền trả góp theo lịch trình thi công. Trong thời gian chờ căn nhà hoàn thiện, anh T đã bán lại căn hộ với mức giá 2 tỷ đồng (giá của căn nhà đã hoàn thiện). Sau khi bán căn nhà, anh T thu về 600 triệu đồng, sau khi trừ đi khoản vay ngân hàng 400 triệu đồng và các chi phí khác, anh T có lợi nhuận hơn dưới 200 triệu đồng.

Công cụ thúc đẩy lợi nhuận và kìm hãm rủi ro

Đòn bẩy tài chính không chỉ giúp tạo ra lợi nhuận sau thuế từ vốn của chủ sở hữu mà còn là một công cụ hạn chế sự gia tăng rủi ro. Sự thành công hoặc thất bại phụ thuộc vào sự khôn ngoan của nhà đầu tư trong việc lựa chọn cơ cấu tài chính, và khả năng tăng lợi nhuận là điều mà các chủ sở hữu mong muốn. Đòn bẩy tài chính thường được các nhà quản lý sử dụng để đạt được điều này.

Sử dụng đòn bẩy tài chính như “lá chắn thuế”

Một lợi ích khác của đòn bẩy tài chính là chúng có thể được sử dụng như một “lá chắn thuế”. Lãi suất vay thường được xem xét là một khoản chi phí hợp lý và có thể được trừ vào thu nhập chịu thuế của doanh nghiệp. Điều này giúp giảm thiểu số tiền thuế mà doanh nghiệp phải nộp và tạo điều kiện cho việc tăng lợi nhuận.

Các nhóm chỉ số đòn bẩy tài chính

Đòn bẩy tài chính là một công cụ mạnh mẽ, nhưng nó cũng mang theo sự rủi ro. Hiệu quả và đúng cách sử dụng đòn bẩy tài chính có thể mang lại lợi ích to lớn cho doanh nghiệp, thúc đẩy quá trình sinh lợi. Tuy nhiên, nếu tình hình kinh doanh không như kỳ vọng, đòn bẩy tài chính có thể trở thành “cơn ác mộng” đối với các chủ doanh nghiệp.

Các chuyên gia kinh tế và các doanh nghiệp lớn không thể xác định một con số cụ thể cho mức sử dụng đòn bẩy tài chính là hợp lý. Điều này phụ thuộc vào cách sử dụng vốn và khả năng dự đoán chính xác tình hình kinh doanh của doanh nghiệp. Các doanh nghiệp thường có thể dựa vào chỉ số bình quân trong ngành để xác định tỷ lệ phù hợp cho mình.

Hãy xem xét các chỉ số quan trọng sau đây để đánh giá đòn bẩy tài chính:

Hệ số Nợ/Tổng tài sản

Đo lường mức độ sử dụng nợ vay của doanh nghiệp để tài trợ cho tổng tài sản của nó. Mức cao của hệ số này có thể có lợi cho chủ sở hữu nếu vốn được sử dụng có khả năng sinh lời cao. Tuy nhiên, nếu hệ số này quá thấp, nó có thể cho thấy doanh nghiệp chưa tận dụng tốt đòn bẩy tài chính.

Hệ số Nợ/Vốn

Đo lường tỷ lệ nợ trên tổng nguồn vốn của doanh nghiệp. Mức cao của hệ số này so với mức bình quân ngành có thể là dấu hiệu của tình hình tài chính không tốt, vì nó làm tăng rủi ro và gánh nặng nợ của doanh nghiệp.

Hệ số Nợ/Vốn chủ sở hữu

Phản ánh tỷ lệ nợ và vốn chủ sở hữu mà doanh nghiệp sử dụng để chi trả cho hoạt động của mình. Hệ số này cung cấp thông tin về cấu trúc tài chính của doanh nghiệp và mức độ rủi ro liên quan đến việc trả nợ. Mức D/E lớn hơn 1 có thể là dấu hiệu của sự ảnh hưởng mạnh từ nợ, trong khi mức thấp hơn 1 có thể chỉ ra sự thiếu khả năng tận dụng đòn bẩy tài chính và tiết kiệm thuế.

Hệ số đòn bẩy tài chính

Mối quan hệ giữa nguồn vốn vay và vốn chủ sở hữu. Hệ số này sử dụng các chỉ số bình quân vì số liệu tổng tài sản và vốn chủ sở hữu tại một thời điểm cụ thể không phản ánh đầy đủ tình hình tài chính của doanh nghiệp trong cả một thời kỳ.

Hệ số chi trả lãi vay

Biểu thị mức độ bù đắp chi phí lãi vay bằng lợi nhuận trước thuế và lãi vay. Hệ số này cao hơn 1 thể hiện khả năng bù đắp chi phí lãi vay tốt. Nếu hệ số này thấp hơn 1, có thể doanh nghiệp đã vay nợ quá nhiều hoặc không có đủ lợi nhuận trước thuế và lãi vay để trả lãi vay.

Một số lưu ý khi sử dụng đòn bẩy tài chính

Sử dụng đòn bẩy tài chính có thể mang lại lợi nhuận lớn cho doanh nghiệp, nhưng nó cũng tiềm ẩn những rủi ro đáng kể. Chính vì vậy, doanh nghiệp cần lưu ý một số vấn đề quan trọng sau đây:

• Xác định định hướng đầu tư: Đầu tư không có định hướng rõ ràng có thể dẫn đến tình trạng khủng hoảng hoặc sai lầm tính toán, gây khó khăn trong quá trình mua bán và có thể dẫn đến ngưng đọng vốn. Điều này đặc biệt quan trọng trong trường hợp cần phải thay đổi chiến lược đầu tư.
• Lựa chọn nguồn vốn cẩn thận: Việc chọn nguồn vốn cần phải thận trọng, vì nếu vay vốn với lãi suất cao, lợi nhuận sẽ bị ảnh hưởng. Nếu gặp rủi ro, lãi suất cao có thể tạo áp lực lớn cho nhà đầu tư. Hãy xem xét các ngân hàng có chương trình vay vốn ưu đãi như Vietcombank, BIDV, Sacombank và đảm bảo hiểu rõ điều kiện và lãi suất.
• Rủi ro và lợi nhuận cân nhắc: Sử dụng đòn bẩy tài chính có thể đem lại lợi nhuận cao hơn lãi suất vay, nhưng cũng đi kèm với rủi ro. Cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi sử dụng đòn bẩy tài chính để đảm bảo rằng lợi nhuận kỳ vọng vượt qua rủi ro tiềm tàng.
• Tìm hiểu và nghiên cứu: Trước khi áp dụng đòn bẩy tài chính, cần nghiên cứu thị trường và tìm hiểu kỹ về dự án hoặc lĩnh vực đầu tư. Các nhà đầu tư nên hiểu rõ về cơ hội và rủi ro của mình.

Sử dụng đòn bẩy tài chính là một quyết định quan trọng và cần được thực hiện với sự cân nhắc kỹ lưỡng. Việc lập kế hoạch và xem xét tất cả các khía cạnh của đầu tư là cách tốt nhất để đảm bảo rằng đòn bẩy tài chính mang lại lợi ích dài hạn cho doanh nghiệp.

Lời kết

Đòn bẩy tài chính là một công cụ quan trọng trong lĩnh vực tài chính, cho phép doanh nghiệp và cá nhân đầu tư tận dụng vốn vay để tạo ra lợi nhuận và thu nhập. Việc sử dụng đòn bẩy tài chính có thể mang lại nhiều ưu điểm, tuy nhiên, việc sử dụng đòn bẩy tài chính cũng đồng nghĩa với việc đối mặt với rủi ro. Nếu không quản lý tốt hoặc tính toán sai, người sử dụng nợ có thể gặp khó khăn trong việc trả nợ và phải đối diện với tình trạng nợ nền nhiều. Do đó, quá trình sử dụng đòn bẩy tài chính cần được tiến hành cẩn thận và dựa trên kế hoạch cụ thể và hiểu biết sâu về tình hình tài chính. Chỉ khi kết hợp giữa cơ hội và quản lý rủi ro một cách khéo léo, đòn bẩy tài chính mới thực sự trở thành một công cụ mạnh mẽ để tối ưu hóa lợi nhuận và thu nhập trong lĩnh vực tài chính.

Chia sẻ