Các tập đoàn, doanh nghiệp và chính phủ tập quyền quá nhiều trong xã hội của chúng ta. Tuy nhiên, blockchain có thể là một sự thay thế cấu trúc tốt hơn, vì nó là một hệ thống minh bạch, trách nhiệm và công bằng. Phân cấp mã nguồn mở là việc phân phối sức mạnh và tạo ra một hệ thống công bằng, không cần tin cậy. Blockchain cung cấp nhiều hứa hẹn và hy vọng cho tương lai.
Tiền điện tử: Tài sản dễ biến động nhất mà bạn có thể thấy
Hiện tại, tiền điện tử vẫn đang trải qua một chặng đường dài để được đón nhận rộng rãi. Một trở ngại lớn là tính biến động của giá tiền điện tử, khi giá tăng giảm nhanh và không thể dự báo. Đầu tư vào tiền điện tử chủ yếu bởi đầu cơ, chứ không phải do sự phổ biến trong các giao dịch thực tế. Tổng vốn hóa của thị trường tiền điện tử đạt mức cao nhất là 800 tỷ USD vào đầu năm 2018, nhưng sau đó giảm xuống chỉ 200 tỷ USD trong nửa năm tiếp theo.
Trong thực tế, giá của các loại coin thường giảm trung bình 80% từ mức đỉnh, gây ra sự biến động cực đoan của tiền điện tử. Việc sử dụng tiền điện tử cho giao dịch khó vì tính biến động cao của nó, đồng thời các nhà bán lẻ không chấp nhận nó. Để giảm tình biến động, các biến thể stablecoin đã ra đời.
Tìm hiểu về Stablecoin
Stablecoin là loại tiền điện tử có giá trị ổn định với một tài sản cơ sở như vàng hoặc tiền tệ pháp định, ví dụ như USD. Stablecoin có giá trị liên quan đến tài sản cơ sở và phải duy trì giá trị ổn định mặc dù các loại tiền điện tử khác có thể biến động. Vốn hóa tiền điện tử có thể tăng hoặc giảm hai con số trong một ngày, nhưng stablecoin có giá trị cố định so với tài sản cơ sở.
Tầm quan trọng của Stablecoin
Không có sự ổn định về giá của tiền điện tử khiến cho việc chính thống chấp nhận nó làm thay thế cho tiền tệ fiat hay tài sản truyền thống là một rủi ro lớn. Sự áp dụng rộng rãi của nó cần có hình thức ổn định. Từ góc độ của người tiêu dùng, sử dụng tiền điện tử để mua sắm hàng ngày có thể là một sự rủi ro vì nó có thể biến đổi giá nhanh. Điều này có thể gây tổn hại đến sức mua của người dùng.
Sức mua liên quan đến khả năng tài chính của việc mua hàng hóa và dịch vụ. Nó mô tả số lượng hàng hóa và dịch vụ có thể được mua bằng một đơn vị tiền tệ, chẳng hạn, với 1 đô la Mỹ, chúng ta có thể mua một tách cà phê. Tuy nhiên, giá trị của Bitcoin biến động mạnh mẽ, vì vậy, việc mua cùng một tách cà phê với giá 1 USD có thể khác biệt rất nhiều trong tương lai, vì vậy, nó có thể giúp bạn mua được một số lượng khác nhau của cà phê trong tương lai.
Đó chính là nơi mà stablecoin phát huy tác dụng.
Stablecoin có vai trò quan trọng vì nó là hình thức tiền điện tử mà không có sự biến động giá, cho phép người dùng không cần phải lo lắng về sự bất ổn của giá tiền điện tử. Stablecoin có vai trò quan trọng do các yếu tố sau:
1. Giảm bớt khó khăn kinh tế và chính trị
Stablecoin có thể giúp giảm tác động của tỷ lệ lạm phát cao trên sức mua của người dân tại các quốc gia có tỷ lệ lạm phát cao. Điều này thường do khủng hoảng kinh tế và chính trị. Với ví dụ như đồng tiền pháp định của Venezuela giảm giá hơn 95% kể từ năm gần đây. Để mua cùng một tách cà phê, người dân phải chi 20 lần giá ban đầu.
Tại các quốc gia này, chuyển vốn ra nước ngoài là khó khăn vì các luật kiểm soát vốn của chính phủ. Chuyển tiền sang stablecoin sẽ giữ giá trị tiền tệ của họ với tính ổn định, thay vì giữ tiền tệ pháp định của quốc gia, giúp giảm thêm sức mua của họ. Stablecoin có khả năng hỗ trợ cho người dân trên toàn thế giới tránh những rủi ro từ khủng hoảng kinh tế và chính trị.
2. Cơ chế bảo đảm cho trader
Nghiệp vụ bảo đảm hiểu đơn giản là để giảm thiểu rủi ro biến động giá bất lợi đối với một khoản đầu tư hoặc tài sản. Nghiệp vụ bảo đảm là một chiến lược thường được sử dụng trong giới đầu tư để bảo vệ các vị thế của bạn bằng cách giảm rủi ro. Có nhiều cách để giảm thiểu rủi ro, chẳng hạn như có một danh mục đầu tư cân đối giữa các khoản đầu tư “an toàn” và “rủi ro”.
Stablecoin thường được sử dụng trong thị trường tiền điện tử như một “hàng rào” đề phòng cho Bitcoin (BTC) và các altcoin hàng đầu khác. Nhiều trader tiền điện tử (chủ yếu là các trader ngắn hạn) thường bán tiền điện tử của họ đổi lấy stablecoin nếu họ nghĩ rằng có những tin tức sắp xuất hiện sẽ làm giảm giá tiền điện tử nói chung. Chuyển đổi khoản nắm giữ của mình thành stablecoin sẽ giúp bảo vệ giá trị của chúng. Nhìn vào bảng xếp hạng khối lượng hàng tháng, bạn có thể thấy rằng Tether (USDT) có khối lượng giao dịch cao thứ hai, chỉ đứng sau Bitcoin. USDT là loại stablecoin phổ biến nhất trên thị trường hay được cộng đồng sử dụng để phòng ngừa rủi ro cho các vị thế của họ.
USDT chủ yếu được sử dụng bởi các trader tiền điện tử ngắn hạn để giảm rủi ro mà không cần phải thực sự “rút vốn đầu tư” hoặc chuyển tiền trở lại tài khoản ngân hàng của bạn. Chuyển tiền trở lại tài khoản ngân hàng đòi hỏi một lượng thời gian đáng kể, đôi khi mất đến hàng giờ hoặc thậm chí vài ngày trước khi bạn có thể nạp lại tiền của mình vào thị trường tiền điện tử. Stablecoin hợp lý hóa quy trình này bằng cách có tùy chọn token hóa để bảo toàn giá trị của bạn bằng USD.
Danh mục Stablecoin
Có rất nhiều loại stablecoin trên thị trường tiền điện tử và chúng thường được chia thành 4 loại chính.
1. Stablecoin được hỗ trợ bởi tiền tệ fiat
Đây là hình thức phổ biến của stablecoin. Stablecoin được hỗ trợ bởi fiat là những coin được hỗ trợ hoàn toàn bằng tiền tệ pháp định.
Tiền tệ pháp định là đồng tiền quốc gia của một quốc gia phát hành nó. Nói cách khác, nó chính là tiền giấy trong ví của bạn và tiền kỹ thuật số trong tài khoản ngân hàng của bạn. Ví dụ về tiền tệ pháp định bao gồm USD, EUR, CHF, GBP và JPY.
Các stablecoin được bảo chứng bởi fiat được hỗ trợ 1: 1, có nghĩa là 1 USD của stablecoin tương đương với 1 USD của tiền tệ pháp định. Ý tưởng là stablecoin của họ được “bảo chứng” bởi tiền fiat thật trong tài khoản ngân hàng có thực. Quả thực, loại stablecoin này là đơn giản nhất nhưng cũng tập quyền nhất. Đây là một sơ đồ cho thấy cách nó hoạt động:
Như bạn có thể thấy, sẽ có một công ty hoặc thực thể trung tâm quản lý việc chấp nhận tiền fiat mới và phát hành một số lượng token được hỗ trợ bởi fiat tương ứng. Công ty là người giám sát dự trữ tiền fiat hỗ trợ cho tất cả các token. Cấu trúc tập trung này đòi hỏi một mức độ tin cậy – thông qua hoạt động kiểm toán của bên thứ ba – trong việc xác minh và xác thực rằng dự trữ fiat hoàn toàn khớp với nguồn cung token. Bất cứ khi nào holder muốn đổi lại tiền mặt bằng token của mình, công ty sẽ chuyển tiền fiat vào tài khoản ngân hàng của holder và các coin tương đương sẽ bị tiêu hủy hoặc đưa ra khỏi lưu thông.
Ưu điểm
- Đơn giản: Cấu trúc được hỗ trợ bởi fiat rất dễ hiểu và đơn giản
- Tính ổn định: Tiền tệ Fiat là một tài sản ổn định vì về phương diện pháp lý nó được hỗ trợ bởi chính phủ và nền kinh tế của đất nước. Điều này đảm bảo rằng giá cơ sở sẽ không dao động nhiều
Nhược điểm
- Tập quyền: Đây là một cấu trúc tập trung có xu hướng dễ bị tổn thương và rủi ro khác nhau, chẳng hạn như điểm lỗi đơn (SPOF), sự phá sản của thực thể trung tâm và các rủi ro đạo đức
- Đòi hỏi sự tin cậy: Thực thể trung tâm cần được tín nhiệm đối với sự vận hành đầy đủ của hệ thống, điều này đi ngược lại nguyên tắc của tiền điện tử. Cần thực hiện kiểm toán bên ngoài để xác minh độ tin cậy của các tài khoản
- Quy định: Các quy trình liên quan đến tiền fiat sẽ cần đến những quy định và giám sát lớn hơn, điều này có thể làm giảm hiệu quả của quá trình chuyển đổi
Dưới đây là một số ví dụ về những stablecoin được hỗ trợ bởi tiền fiat:
Tether (USDT)
Tether được hỗ trợ bởi đô la Mỹ (USD) và đại diện cho loại stablecoin phổ biến nhất với khối lượng hàng ngày lớn. Tether được phát hành bởi một công ty có tên Tether Limited, có liên kết chặt chẽ với Bitfinex, sàn giao dịch lớn thứ 3 về khối lượng giao dịch hàng ngày. Trên thực tế, họ có cùng một CEO. Tether chủ yếu được sử dụng như một công cụ để phòng ngừa rủi ro bởi các trader tiền điện tử bất cứ khi nào có tin tức xấu xuất hiện trên thị trường. Một ví dụ là khi SEC từ chối đề xuất Bitcoin ETF từ anh em nhà Winklevoss; nhiều trader đã bán tiền điện tử của họ đổi lấy Tether để bảo toàn giá trị đầu tư cho mình. Tether cung cấp một cách thức để các trader chuyển đổi khoản nắm giữ của họ thành giá trị USD tương đương, mà không bị thiếu hiệu quả như khi phải rút vốn đầu tư ra bằng USD thật.
Những tranh cãi
Tuy nhiên, có một số tranh cãi xoay quanh Tether vì thiếu minh bạch về việc liệu USDT có được hỗ trợ đầy đủ bởi dự trữ fiat tương đương hay không. Mặc dù, Tether tuyên bố rằng dự trữ USD fiat của họ đủ để bảo chứng cho tất cả các token USDT đã được phát hành trên cơ sở 1:1, nhưng nhiều người chỉ trích vẫn không thừa nhận tuyên bố này. Họ cho rằng công ty Tether đã phát hành nhiều token USDT hơn so với dự trữ đô la trong tài khoản ngân hàng của nó. Họ cũng tuyên bố rằng đội ngũ quản lý Tether đã pump giá Bitcoin một cách giả tạo bằng tất cả số Tether mới được in.
Bất chấp những tranh cãi này, nó vẫn là một trong những loại tiền điện tử phổ biến nhất trên thị trường với vốn hóa thị trường đạt hơn 2 tỷ USD.
TrueUSD (TUSD)
TrueUSD được tạo ra như một giải pháp thay thế “minh bạch” hơn cho Tether. Theo trang web chính thức, khung pháp lý của họ sẽ cho phép khách hàng TUSD trao đổi USD trực tiếp thông qua một tài khoản bảo chứng do bên thứ ba quản lý, mà sẽ không bao giờ bị đội ngũ TUSD động vào. Họ sử dụng các hợp đồng thông minh để đảm bảo tỷ lệ 1: 1 giữa dự trữ USD thực của họ trong tài khoản bảo chứng và token TUSD được phát hành.
TUSD được giới thiệu lần đầu tiên trên Bittrex nhưng đã mở rộng sang các sàn giao dịch khác bao gồm Binance, CoinTiger, Upbit,… TUSD là stablecoin phổ biến thứ hai xét về khối lượng. Đội ngũ của TrueUSD muốn mở rộng tiện ích của token TUSD cho nhiều trường hợp sử dụng như thương mại điện tử và cũng là phương tiện để chuyển tiền quốc tế. TUSD tự hào có một đội ngũ mạnh được cho là bao gồm những nhân tài hàng đầu từ Google, Palantir, Berkeley và thậm chí là Đại học Stanford.
2. Stablecoin được hỗ trợ bởi hàng hóa
Loại stablecoin này được hỗ trợ bởi hàng hóa. Hàng hóa là những tài sản có thể hoán đổi được để giao dịch trong cùng một thị trường. Hàng hóa phổ biến nhất được thế chấp là vàng – một dạng kim loại quý.
Vàng và tiền tệ được hỗ trợ bởi hàng hóa có lịch sử lâu đời trong việc trở thành phương tiện trao đổi và lưu trữ giá trị, trước khi bị bỏ rơi vào những năm 1970.
Các kim loại quý như vàng thường được xem là một nơi cất trữ giá trị tuyệt vời vì nó vẫn duy trì được giá trị của mình khá tốt so với các tài sản khác. Đó là lý do tại sao các nhà đầu tư đổ xô vào vàng (được coi là “nơi trú ẩn an toàn”) trong thời kỳ suy thoái thị trường khi mà mọi tài sản khác đều bị sụt giá.
Đối với những stablecoin được hỗ trợ bằng vàng, một coin tương ứng với một giá trị cụ thể của vàng (ví dụ: 1 token = 1 gram vàng). Bản thân vàng vật chất thường được lưu trữ trong hầm của một bên thứ ba đáng tin cậy. Mặc dù các stablecoin được hỗ trợ bởi hàng hóa không phổ biến như các loại được hỗ trợ bằng tiền fiat, song nó cung cấp một giải pháp thay thế khả thi cho những người tìm cách giao dịch các token được hỗ trợ bởi giá trị thực, hữu hình bằng kim loại quý.
Để hiểu được dòng chảy quá trình hàng hóa, chúng ta sẽ xem xét quy trình đúc vàng của Digix, vì có vẻ như chúng là loại tiền điện tử được hỗ trợ bởi hàng hóa đáng tin cậy duy nhất:
Ngoài ra còn có các stablecoin được hỗ trợ bởi dầu. Một ví dụ là Petro coin, đồng tiền được bảo chứng bởi trữ lượng dầu của Venezuela. Tuy nhiên, đã có nhiều ý kiến chỉ trích rằng Petro coin là một trò lừa đảo.
Ưu điểm
- Được hỗ trợ bởi Tài sản thực: Những người nắm giữ coin có thể trông cậy vào một tài sản hữu hình và được hỗ trợ bởi giá trị thực. Họ có thể mua lại các tài sản này theo tỷ lệ chuyển đổi để sở hữu tài sản thực
- Tính ổn định: Giá của hàng hóa tương đối ổn định và do đó sẽ đại diện cho một tài sản cơ sở tốt cho một stablecoin
- Tính thanh khoản: Việc token hóa hàng hóa mang lại tính thanh khoản cao hơn, tạo điều kiện đấu giá tốt hơn
Nhược điểm
- Tập quyền: Các bên thứ ba như người bán, người giám sát và chính dự án là điều cần thiết để đảm bảo vận hành đúng đắn hệ thống và làm tăng rủi ro điểm lỗi đơn.
- Kiểm toán: Quy trình kiểm toán tốn kém và tốn thời gian, nhấn mạnh khả năng của một blockchain phi tập trung.
Dưới đây là một ví dụ về stablecoin được hỗ trợ bởi hàng hóa lớn nhất:
Digix Gold Tokens (DGX)
DGX là một token ERC-20 được hỗ trợ bởi vàng vật chất đã được kiểm toán đầy đủ và được lưu trữ trong một hầm ở Singapore, được gọi là The Safe House. DGX hoàn toàn có thể mua lại tại bất kỳ thời điểm nào. Giá trị của mỗi token hoàn toàn phụ thuộc vào giá trị thị trường của vàng. DGX được xây dựng dựa trên thuật toán Proof-of-Provenance trong đó mỗi thỏi vàng được bảo mật và trạng thái quyền sở hữu/quyền giám sát của nó được theo dõi chính xác trên blockchain Ethereum. DGX dự kiến sẽ được kiểm toán mỗi quý (3 tháng một lần), đây là một chỉ số tích cực.
DGX được tạo bởi một công ty có tên DigixGlobal. Điều thú vị là, đội ngũ Digix đã tạo ra hai token, Digix Gold Token (DGX) và DigixDAO Token (DGD). Các token DGD được sử dụng như một hình thức tham gia vào hệ thống quản trị của DigixDAO, nhằm tăng cường việc áp dụng DGX. Hiện tại, token DGX chủ yếu được sử dụng làm tài sản đảm bảo và cặp giao dịch của các dự án tiền điện tử khác, chẳng hạn như MakerDAO, Kryptono Exchange, Kyber Network, WeTrust, Monolith…
Đội ngũ Digix được thành lập từ năm 2014, trong đó có cựu CEO của Fujitsu Châu Á, Teo Hye Chng, với tư cách là chủ tịch.
3. Stablecoin được hỗ trợ bởi Cryptocurrency
Các stablecoin được hỗ trợ bằng Cryptocurrency là những coin được hỗ trợ bởi các loại tiền tệ kỹ thuật số khác, thường là các loại tiền điện tử được xếp hạng đầu sở hữu vốn hóa thị trường lớn như Bitcoin (BTC) hoặc Ether (ETH). Thông thường, các coin được bảo chứng bởi crypto được hỗ trợ bởi một “hỗn hợp” các loại tiền điện tử thay vì chỉ được hỗ trợ bởi một loại tiền tệ duy nhất. Điều này cho phép phân phối rủi ro tốt hơn; rủi ro biến động đối với một loại tiền điện tử cao hơn nhiều so với nhóm tiền điện tử kết hợp. Hơn nữa, một stablecoin được hỗ trợ bởi một loại tiền điện tử duy nhất sẽ không hợp lý lắm bởi tiền điện tử cực kỳ biến động và sẽ không tạo ra một nơi lưu trữ giá trị tốt.
Đây là lý do chính cho việc tại sao các stablecoin được hỗ trợ bằng tiền điện tử thường được thế chấp trội (overcollatarization), vì vậy nó có thể chịu được sự biến động giá cực đoan của các loại tiền điện tử cơ sở. Hình thức phổ biến nhất của stablecoin được hỗ trợ bằng tiền điện tử yêu cầu người dùng phải đặt cọc (và khóa) một số lượng tiền điện tử nhất định vào một hợp đồng thông minh, từ đó sẽ tạo ra một tỷ lệ cố định của stablecoin.
Đây là quá trình chung:
Ưu điểm
- Phân quyền: Tuân thủ một cấu trúc phi tập trung không cần sự tin cậy, minh bạch và bảo mật
- Hiệu quả: Tính thanh khoản – hoặc chuyển đổi từ crypto này sang crypto khác – diễn ra nhanh chóng vì nó xảy ra trên blockchain
- Minh bạch: Mọi giao dịch được ghi lại trên blockchain công khai, cho phép tính minh bạch và trách nhiệm giải trình đầy đủ
- Đòn bẩy: Do nhu cầu thế chấp trội, các coin được hỗ trợ bởi tiền điện tử có thể được sử dụng để tạo đòn bẩy cho giao dịch
Nhược điểm
- Dễ biến động: Vì bản thân tài sản cơ sở là một loại tiền điện tử, nên nó vốn dễ biến động hơn nhiều so với các tài sản khác như hàng hóa hoặc tiền tệ fiat
- Thanh lý tức thời: Tiền điện tử cơ sở có thể bị thanh lý ngay lập tức nếu giá trị của nó giảm xuống dưới một ngưỡng nhất định
- Phức tạp: Có nhiều yếu tố phức tạp có thể làm xáo trộn quá trình “đúc tiền”
Dưới đây là một ví dụ nổi bật về một stablecoin được hỗ trợ bởi crypto:
MakerDAO (DAI)
MakerDAO là một dự án ERC-20 có 2 coin riêng biệt: MKR & DAI. Chúng tôi sẽ tập trung vào DAI vì đây là một stablecoin được hỗ trợ bởi các loại tiền điện tử khác. Không giống như những stablecoin còn lại, Dai không phụ thuộc vào một thực thể tập trung hoặc bên thứ ba vì nó sống hoàn toàn trên blockchain. DAI là một coin được hỗ trợ bởi tiền điện tử, phân quyền với mệnh giá được “neo” với đô la Mỹ. DAI đạt được sự ổn định về giá thông qua một hệ thống tự trị của các hợp đồng thông minh – được gọi là Collateralized Debt Position (CDP) – phản ứng trước các động thái thị trường khác nhau.
Để tạo ra các coin mới, Ether (ETH) phải được sử dụng làm tài sản đảm bảo và được gửi cho CDP. CDP sẽ khóa ETH được đặt cược và DAI mới sẽ được “đúc”. MakerDAO có kế hoạch cho phép sử dụng các token ERC-20 khác trong tương lai, ngoài ETH.
4. Stablecoin kiểu thuế lạm phát
Seignorage là loại stablecoin duy nhất không được hỗ trợ bởi bất kỳ tài sản nào. Các loại coin theo kiểu Seignorage sử dụng một cách tiếp cận được quản lý bằng thuật toán để mở rộng và giao kèo nguồn cung tiền của một stablecoin, giống như cách một ngân hàng trung ương in hoặc tiêu hủy tiền. Khi tổng nhu cầu đối với các coin tăng lên, nguồn cung stablecoin mới được tạo ra để giảm giá trở lại mức ổn định. Mục tiêu chính là để có được giá coin gần nhất có thể với 1 USD. Không có gì đáng ngạc nhiên khi các stablecoin dựa trên thuế lạm phát dù không phổ biến nhưng đã thu được lợi ích đáng kể trong thời gian gần đây.
Ưu điểm
- Phân quyền: Vì mọi điều chỉnh đều được thực hiện trên chuỗi, tất cả dữ liệu liên quan đến stablecoin được lưu trữ trong một sổ cái không cần sự tin cậy, minh bạch và an toàn
- Sự thiếu vắng của tài sản đảm bảo: Không cần tài sản đảm bảo để tạo ra coin mới. Vì các coin được tạo ra hoặc tiêu hủy bởi một thuật toán, nên cách duy nhất để bạn có thể nhận được tiền là thông qua một sàn giao dịch
- Ổn định: Vì giá trị được điều chỉnh tự động dựa trên cung và cầu thị trường, nên giá sẽ ổn định
Nhược điểm
- Phức tạp: Hệ thống dựa trên quy tắc được tích hợp với logic phức tạp khó giải thích
Một ví dụ nổi bật về coin theo kiểu thuế lạm phát là Basis.
Basis
Trước đây được gọi là “Basecoin”, Basis là một stablecoin gắn giá trị của nó với USD thông qua các điều chỉnh thuật toán của nguồn cung coin. Sự ổn định về giá đạt được bằng việc theo dõi các tỷ giá hối đoái bên ngoài khác nhau được xác minh bởi một hệ thống oracle. Nếu Basis giao dịch trên 1 USD, các stablecoin mới sẽ được tạo ra và phân phối. Tuy nhiên, nếu Basiscoin giao dịch với giá dưới 1 USD, Base Bonds – một loại tiền riêng biệt khác – sẽ được tạo ra và bán trong một cuộc đấu giá mở để lấy coin ra khỏi lưu thông.
Lời kết
Stablecoin là một yếu tố quan trọng cho một thị trường tiền điện tử sôi nổi và năng động. Muốn thúc đẩy việc chấp nhận chính thống tiền điện tử đòi hỏi các stablecoin phải trở thành một cơ chế phòng ngừa rủi ro khả thi trong thị trường đầy biến động này.
Trả lời