zk-STARK là gì?
zk-STARK (Zero-Knowledge Scalable Transparent Argument of Knowledge) là một loại chứng minh không để lộ thông tin (zero-knowledge proof) mở rộng, được tạo ra để giải quyết một số vấn đề mà các phiên bản trước đó như zk-SNARK gặp phải. Cụ thể, zk-STARK được thiết kế để giảm sự phụ thuộc vào bộ thiết lập đáng tin cậy, giảm thiểu yêu cầu về tính toán đặc biệt, và tăng cường tính linh hoạt và mở rộng được áp dụng trên mạng lưới blockchain.
Điều đặc biệt về zk-STARK là cơ chế cốt lõi của chúng dựa trên việc sử dụng các hàm băm, giúp kháng lại tác động của máy tính lượng tử. Tính toán zk-STARK có thể được thực hiện trên các dữ liệu lớn mà không cần đến các bước chuẩn bị đáng tin cậy trước khi sử dụng, một điểm mạnh so với các phiên bản trước đó của zero-knowledge proof.
Tuy nhiên, một số hạn chế của zk-STARK là kích thước của bằng chứng lớn hơn và việc xác nhận chúng có thể mất nhiều thời gian và tài nguyên tính toán hơn so với một số phương pháp khác. Đồng thời, việc triển khai zk-STARK cũng đòi hỏi mức độ kiến thức kỹ thuật cao và không có nhiều tài liệu hướng dẫn sẵn có, làm tăng độ khó trong việc ứng dụng chúng trong thực tế.
Sự khác biệt giữa zk-STARK và zk-SNARK
Mục tiêu chính của công nghệ:
- zk-SNARK (Zero-Knowledge Succinct Non-interactive Argument of Knowledge) đã xuất hiện sớm hơn và được phát triển để tăng cường tính bảo mật trong công nghệ chứng minh không để lộ thông tin (zero-knowledge proof).
- zk-STARK (Zero-Knowledge Scalable Transparent Argument of Knowledge) ra đời sau và tập trung vào sử dụng các hàm băm trong cơ sở mật mã để tạo bằng chứng.
Cơ chế cơ bản:
- zk-SNARK sử dụng elliptic curves (đường cong elliptic) để cải thiện tính bảo mật. Điều này liên quan đến việc tìm kiếm giải thích biến ẩn của một yếu tố đường cong elliptic ngẫu nhiên.
- Trong khi zk-STARK tập trung vào việc sử dụng hàm băm cho cơ sở mật mã.
Khả năng mở rộng và cách thức hoạt động:
- zk-SNARK có kích thước bằng chứng nhỏ hơn và kiểm tra nhanh hơn. Các phiên bản trước đây của công nghệ chứng minh không để lộ thông tin yêu cầu tương tác giữa người chứng minh và người xác minh, nhưng zk-SNARK cho phép ít hoặc không cần tương tác giữa họ.
- Trái lại, zk-STARK có kích thước bằng chứng lớn hơn và kiểm tra mất thời gian hơn so với zk-SNARK. Tuy nhiên, zk-STARK không cần bất kỳ bước thiết lập đáng tin cậy nào, giúp đảm bảo tính mở rộng và độ trong suốt.
Cách kiến thức được chứng minh:
- zk-SNARK đảm bảo tính chính xác của hệ thống tính toán thông qua việc cung cấp các “arguments of knowledge” (lập luận về kiến thức) để hỗ trợ tuyên bố của người chứng minh. Điều này giúp đảm bảo tính hợp lệ và độ tin cậy, đặc biệt khi người chứng minh có khả năng tính toán hạn chế.
- Trong khi đó, zk-STARK tập trung vào việc sử dụng các hàm băm để cung cấp chứng cứ, giúp đảm bảo tính chính xác và độ tin cậy.
Tóm lại, zk-SNARK và zk-STARK đều là công nghệ quan trọng trong lĩnh vực chứng minh không để lộ thông tin, nhưng chúng có sự khác biệt về cơ chế, kích thước bằng chứng, và cách thức hoạt động cơ bản.
Trả lời