L2BEAT là gì?
L2BEAT là một trang web chuyên về phân tích và nghiên cứu về dữ liệu về các giải pháp mở rộng Layer 2 trên Ethereum. Trang web này giúp người dùng đánh giá tính sôi động của các giao thức Layer 2 và xem các chỉ số thú vị về từng dự án. Điểm đặc biệt của L2BEAT là họ tập trung chính vào việc cung cấp thông tin về các chỉ số bảo mật cho các giao thức khác nhau. L2BEAT phụ thuộc vào sự đóng góp từ người dùng để hỗ trợ nền tảng của họ và phát triển các sản phẩm, vì họ không hoạt động vì lợi nhuận.
Website: https://l2beat.com/
Tại sao nên sử dụng L2BEAT?
Có một số lý do quan trọng mà người dùng có thể tìm thấy hữu ích:
- Tập trung vào Layer 2 của Ethereum: L2BEAT chuyên tập trung vào việc theo dõi và cung cấp thông tin về các dự án Layer 2 trên nền tảng Ethereum. Điều này giúp người dùng tập trung vào phân tích và theo dõi sự phát triển của các giải pháp Layer 2 trên mạng lưới Ethereum.
- Chỉ số về tính sôi động và bảo mật: L2BEAT không chỉ theo dõi TVL mà còn cung cấp các chỉ số liên quan đến tính sôi động và bảo mật của các dự án Layer 2. Điều này giúp người dùng có cái nhìn tổng quan về hiệu suất và an toàn của từng dự án.
- Theo dõi sự phát triển của Layer 2: Đối với những người quan tâm đến việc Ethereum làm thế nào để nâng cao khả năng mở rộng của mình thông qua Layer 2, L2BEAT là một nguồn thông tin quý báu để theo dõi sự tiến triển của các dự án Layer 2 và hiểu rõ hơn về cách chúng có thể cải thiện tính thực tế và bảo mật của mạng lưới.
Tại sao thông số TVL của L2BEAT khác với DefiLlama?
Thông số TVL (Total Value Locked) khác nhau giữa L2BEAT và DefiLlama là do các phương pháp tính toán khác nhau:
- Phạm vi tính toán TVL khác nhau: L2BEAT tính toán TVL bằng cách xem xét toàn bộ tài sản bị khóa trong các hợp đồng Ethereum, bao gồm cả các token quản trị native trên Layer 2 (như ARB, OP). Trong khi đó, DefiLlama tập trung vào các tài sản tham gia hoạt động trong các ứng dụng phi tập trung (dApp) trên các mạng cụ thể.
- Xem xét tài sản chưa sử dụng trong dApp: Sự khác biệt chính giữa L2BEAT và DefiLlama xuất phát từ việc L2BEAT tính toán TVL dựa trên tất cả tài sản khóa trong các hợp đồng Ethereum, bao gồm cả những tài sản chưa được sử dụng trong các dApp được liệt kê bởi DefiLlama. Ví dụ, nếu bạn gửi 1 ETH vào Optimism, L2BEAT sẽ bao gồm nó trong tính toán TVL của họ, nhưng DefiLlama không. Tuy nhiên, nếu bạn sử dụng 1 ETH trên Optimism để cung cấp thanh khoản trên Uniswap, DefiLlama sẽ bao gồm nó trong tính toán TVL của họ.
- Bao gồm giá trị của token quản trị native trên Layer 2: L2BEAT cũng bao gồm giá trị của các token quản trị native trên Layer 2, trong khi DefiLlama có thể không bao gồm chúng trong tính toán của họ. Điều này cũng góp phần làm tăng sự khác biệt trong các con số TVL được báo cáo.
Tại sao L2BEAT không có Polygon?
L2BEAT không thêm Polygon trong website của họ vì Polygon không thuộc loại “trust-minimized L2” mà họ chú trọng theo dõi. “Trust-minimized L2” là các chuỗi Layer 2 mà người dùng có thể theo dõi bằng cách tương tác trực tiếp với L1 (Layer 1), mà không cần phải tin tưởng hoàn toàn vào các nhà vận hành của L2 để đảm bảo an toàn cho các tài sản.
Tuy nhiên, Polygon không thuộc loại này. Polygon là một mạng phụ (sidechain) cho Ethereum và sử dụng một tập hợp các validator riêng để quản lý an toàn cho mạng lưới của họ. Điều này đồng nghĩa với việc người dùng phải tin tưởng vào hệ thống validator của Polygon để bảo vệ tài sản của họ, và họ không thể thoát khỏi Polygon bằng cách tương tác trực tiếp với Ethereum mà không phải dựa vào các thực thể ngoài hệ thống.
Vì L2BEAT tập trung vào việc theo dõi các dự án Layer 2 mà không yêu cầu mức độ tin tưởng cao đối với các thực thể ngoài hệ thống, nên việc không bao gồm Polygon là hiển nhiên. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng sự lựa chọn này có thể thay đổi theo thời gian khi họ mở rộng phạm vi theo dõi của họ hoặc khi có sự phát triển mới về Polygon hoặc các dự án Layer 2 khác.
Validium và Optimum trong L2BEAT là gì?
Validium và Optimium không phải là Layer 2 (L2) riêng biệt trên blockchain Ethereum. Thay vào đó, chúng là một số loại giải pháp off-chain (ngoại lệ khỏi chuỗi) được sử dụng trong không gian DeFi và blockchain để cải thiện tính mở rộng và hiệu suất, nhưng chúng không hoàn toàn thuộc về L2.
- Validium: Validium là một loại giải pháp off-chain mà không công bố dữ liệu trên Layer 1 (L1) của Ethereum. Điều này đồng nghĩa với việc các thông tin về giao dịch và tài sản không được công khai trên Ethereum chính. Validium đặt ra một mức độ tin tưởng lớn vào các nhà điều hành hệ thống off-chain để đảm bảo tính bảo mật và an toàn của tài sản.
- Optimium: Optimum có thể là một loại giải pháp tương tự như Validium, tức là sử dụng off-chain để cải thiện hiệu suất và tính mở rộng, nhưng cũng không công bố dữ liệu trên L1 Ethereum.
Lý do chúng được thể hiện trong L2BEAT là vì khi L2BEAT bắt đầu, không gian Layer 2 còn đang trong giai đoạn đầu phát triển và cộng đồng quan tâm đến một loạt các giải pháp khác nhau. Tuy chúng không thuộc về L2 truyền thống mà người ta thường nghĩ đến (các giải pháp như Optimistic Rollup và zk-Rollup), nhưng chúng đã được thêm vào để cung cấp một cái nhìn tổng quan về không gian và để giúp cộng đồng đánh giá các sự lựa chọn giữa các giải pháp khác nhau.
Vậy L2BEAT tổng hợp những giải pháp mở rộng nào?
L2BEAT tổng hợp và theo dõi nhiều loại giải pháp mở rộng khác nhau, bao gồm:
Các giải pháp thuộc danh mục “trust-minimized L2”:
- zkRollup: Đây là các giải pháp sử dụng zk-SNARK để tạo ra các bằng chứng về tính đúng đắn của các giao dịch và tình trạng (state) của mạng L2. Chúng công bố dữ liệu trên L1 (Ethereum) để đảm bảo tính sẵn sàng của dữ liệu và đồng thuận, và sử dụng các bằng chứng để chứng minh tính đúng đắn.
- Optimistic Rollup: Đây là các giải pháp công bố dữ liệu trên L1 để đảm bảo sẵn sàng dữ liệu và đồng thuận, và sử dụng các bằng chứng gian lận (fraud proof) để đảm bảo tính đúng đắn của tình trạng.
- State channel: Đây là các giải pháp không công bố dữ liệu trên chuỗi (off-chain), nhưng yêu cầu người dùng duy trì dữ liệu của họ để thoát khỏi mạng. State channel không phải là một giải pháp tổng quát và yêu cầu sự tham gia của người dùng.
- Plasma: Đây là các giải pháp không công bố dữ liệu trên chuỗi và sử dụng các bằng chứng gian lận cho các tranh chấp. Giống như state channel, người dùng phải duy trì dữ liệu của họ để thoát khỏi mạng Plasma. Plasma không hỗ trợ tính toán tổng quát.
Các giải pháp không thuộc danh mục “trust-minimized L2”:
- Validium: Đây là các hệ thống dựa vào bằng chứng về tính đúng đắn (validity proof) và dữ liệu được công bố từ bên ngoài. Chúng không thuộc loại L2 truyền thống do có thêm mức độ tin tưởng vào nguồn dữ liệu bên ngoài.
- Optimiums (hay còn gọi là Optimistic Chain): Đây là các hệ thống dựa vào các bằng chứng gian lận (fraud proof) và dữ liệu được công bố từ bên ngoài. Tương tự như Validiums, chúng không thuộc loại L2 truyền thống do cũng có thêm mức độ tin tưởng vào nguồn dữ liệu bên ngoài.
Trả lời