Thanh khoản tập trung (CLMM) đang trở thành một khái niệm quan trọng trong không gian tài chính phi tập trung. Với sự phát triển nhanh chóng của DeFi và sự gia tăng của các sàn giao dịch phi tập trung (DEX), việc tìm kiếm giải pháp để cải thiện tính thanh khoản và tăng cường độ tin cậy của thị trường đã trở thành một mục tiêu quan trọng. Trong bối cảnh đó, CLMM đã xuất hiện như một mô hình tiên tiến và được sử dụng rộng rãi trên nhiều nền tảng giao dịch phi tập trung.

Nội dung bài viết ẩn

1. CLMM là gì?

2. Ví dụ về CLMM

3. Tại sao phải cần CLMM

4. Các dự án sử dụng CLMM

5. Lời kết

CLMM là gì?

CLMM là viết tắt của cụm từ Concentrated Liquidity Market Maker, có nghĩa là mô hình tạo lập thị trường thanh khoản tập trung. Thuật ngữ CLMM trở nên phổ biến kể từ khi Uniswap giới thiệu phiên bản Uniswap v3, nhằm cải thiện khả năng sử dụng vốn so với phiên bản Uniswap v2 trước đây.

CLMM (thanh khoản tập trung) là một thuật toán được thiết kế cho mô hình sàn giao dịch phi tập trung AMM (Automated Market Maker), cho phép các nhà cung cấp thanh khoản tập trung sử dụng vốn để tăng cường thanh khoản của các cặp token trong các khoảng giá cụ thể.

Ví dụ về CLMM

Hãy xem ví dụ về CLMM để hiểu rõ hơn cách nó hoạt động:

Giả sử chúng ta có một cặp giao dịch là ETH/USDT trên sàn giao dịch Uniswap v3, triển khai mô hình CLMM để tạo ra một sàn thanh khoản tập trung. Giá trị của 1 ETH là 3000 USDT.

Một nhà cung cấp thanh khoản (LP) quyết định tham gia và đặt lệnh vào pool với tỷ lệ ban đầu là 1 ETH = 3000 USDT. Thay vì phải gửi toàn bộ số lượng ETH và USDT của mình vào pool như trong phiên bản Uniswap v2, LP chỉ cần đặt một phạm vi giá cụ thể để tạo lập thị trường.

LP quyết định đặt phạm vi giá từ 2800 USDT đến 3200 USDT cho mỗi ETH. Điều này có nghĩa là LP sẽ cung cấp thanh khoản khi giá của ETH nằm trong khoảng từ 2800 đến 3200 USDT.

Bây giờ, giả sử có một người dùng muốn mua ETH với 2900 USDT. Thay vì tìm kiếm thanh khoản trong toàn bộ pool, người dùng có thể lựa chọn sử dụng thanh khoản tập trung trong phạm vi giá mà LP đã đặt ra.

Khi người dùng thực hiện giao dịch, LP sẽ cung cấp ETH với tỷ giá 1 ETH = 2900 USDT. Mức phí giao dịch sẽ được chia sẻ giữa LP và sàn giao dịch.

Như vậy, nhờ vào mô hình CLMM, LP chỉ cần cung cấp thanh khoản trong phạm vi giá cụ thể mà họ chọn, giúp tối ưu hóa việc sử dụng vốn và tăng cường khả năng thanh khoản cho người dùng trên sàn giao dịch.

Tại sao phải cần CLMM

Mô hình Thanh khoản tập trung (CLMM) được phát triển nhằm giải quyết một số vấn đề quan trọng và cung cấp những lợi ích sau đây:

Cải thiện tính thanh khoản: CLMM giúp cải thiện tính thanh khoản của thị trường tài chính bằng cách đảm bảo rằng luôn có đủ số lượng tài sản sẵn sàng mua bán khi có nhu cầu. Điều này giảm thiểu rủi ro thanh khoản và tạo điều kiện cho người tham gia thị trường giao dịch một cách dễ dàng và hiệu quả hơn.
Tạo lập thị trường: CLMM được sử dụng để tạo lập thị trường cho các sản phẩm tài chính, đảm bảo sự mua bán hiệu quả của các tài sản và tăng tính thanh khoản cho thị trường. Việc tạo ra một môi trường thị trường ổn định và hấp dẫn giúp thu hút sự quan tâm và tham gia của nhiều người tham gia, tạo ra sự cân bằng giữa người mua và người bán.
Giảm thiểu rủi ro: Bằng cách phân bổ tài sản và tiền mặt vào nhiều địa điểm hoặc tài khoản khác nhau, CLMM giúp giảm thiểu rủi ro liên quan đến thanh khoản tập trung. Điều này đảm bảo rằng nếu một nguồn thanh khoản gặp sự cố, vẫn có những nguồn khác có thể hỗ trợ thị trường.
Tăng tính minh bạch và công bằng: CLMM đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong thị trường tài chính bằng cách phân phối tính thanh khoản và hoạt động tạo lập thị trường cho nhiều đối tác khác nhau. Điều này đảm bảo rằng mọi người tham gia có cùng cơ hội truy cập và tận dụng tính thanh khoản một cách công bằng.
Tăng tính ổn định của thị trường: Phân bổ tài sản và tiền mặt vào nhiều địa điểm hoặc tài khoản khác nhau giúp tăng tính ổn định của thị trường. Khi không phụ thuộc vào một nguồn thanh khoản duy nhất, thị trường có khả năng chịu đựng tốt hơn khi đối mặt với sự mua hoặc bán lớn của các tài sản.

Các dự án sử dụng CLMM

Có nhiều dự án trong không gian DeFi đã áp dụng mô hình Thanh khoản tập trung (CLMM) vào hoạt động của họ. Dưới đây là một số dự án nổi bật sử dụng CLMM:

Trader Joe: Trader Joe là một sàn giao dịch phi tập trung (DEX) trên mạng Avalanche, được coi là một bản fork của Uniswap. Dự án đã triển khai mô hình Liquidity Book (LB) ban đầu, nhưng chỉ khi mở rộng sang Arbitrum và triển khai chiến dịch phát thưởng ARB (cung cấp thanh khoản Arbitrum), Trader Joe mới thu hút được sự chú ý lớn. Token JOE đã tăng giá mạnh trong thời gian diễn ra Arbitrum airdrop, đồng thời lượng TVL trong dự án cũng tăng trưởng đáng kể.
PancakeSwap: PancakeSwap là một sàn giao dịch phi tập trung trên mạng Binance Smart Chain (BSC), và là một trong những nền tảng dẫn đầu trên BSC. Gần đây, PancakeSwap đã công bố phiên bản v3 trên BSC và Ethereum, áp dụng mô hình CLMM vào hoạt động của mình. Điều này cho phép nhà cung cấp thanh khoản tận dụng linh hoạt nguồn vốn của mình trong các phạm vi giá cụ thể.
SteakHut Finance: SteakHut Finance là một giao thức DeFi dựa trên mô hình veJOE của Trader Joe và đóng vai trò là nền tảng quản trị thanh khoản cho Liquidity Book của Trader Joe. Dự án cũng đã tận dụng được sự quan tâm đối với hệ thống Arbitrum và mô hình CLMM trong thời gian gần đây.
UniPilot: UniPilot là một trình quản lý thanh khoản tập trung triển khai trên Uniswap v3 trên Ethereum, Polygon và Arbitrum. UniPilot áp dụng mô hình CLMM và nằm trong hệ sinh thái của Xord.com. Dự án này đang được nhiều nhà đầu tư quan tâm và theo dõi, đồng thời hưởng lợi từ sự phát triển của mô hình CLMM trong tương lai.
Maia DAO: Maia là một giao thức tiền tệ dữ trữ phi tập trung trên mạng Metis Andromeda. Dự án này xây dựng mô hình cung cấp thanh khoản trong một phạm vi giá nhất định. Với sự tương đồng trong mô hình hoạt động, Maia DAO cũng được hưởng lợi từ việc CLMM trở thành xu hướng phát triển.

Lời kết

Thanh khoản tập trung (CLMM) đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra sự thanh khoản và độ tin cậy trong không gian tài chính phi tập trung. Nhờ vào sự phát triển của CLMM, người dùng và nhà cung cấp thanh khoản có thể tận dụng tối đa nguồn vốn của mình và tham gia vào các hoạt động giao dịch một cách linh hoạt và hiệu quả.