Trên thị trường chứng khoán, một trong những yếu tố quan trọng nhất là giá trị sổ sách của một công ty. Đây không chỉ là một con số, mà còn là một yếu tố quyết định sự biến động và tiềm năng sinh lời của cổ phiếu. Hãy cùng CryptoViet khám phá khái niệm này để hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của giá trị sổ sách và cách nó có thể ảnh hưởng đến quyết định đầu tư qua bài viết sau đây.
Giá trị sổ sách là gì?
Giá trị sổ sách (Book Value) là tổng giá trị tài sản của một doanh nghiệp, bao gồm tài sản cố định và tài sản vô hình, sau khi trừ đi nợ ngắn hạn và nợ dài hạn, cùng với giá trị thanh lý của cổ phiếu ưu đãi. Kết quả thu được sẽ được chia cho tổng số cổ phiếu đang lưu hành trên thị trường.
Tài sản vô hình trong trường hợp này bao gồm các yếu tố như lợi thế thương mại (số tiền mà công ty sẵn sàng trả cho những tài sản mà họ sở hữu), bằng sáng chế, thương hiệu, giảm giá nợ không thay đổi và phí trả chậm.
Các bạn có thể tìm thông tin về giá trị sổ sách trên các trang web như Cafef, Vietstock bằng cách nhập mã cổ phiếu tương ứng. Mọi chỉ số tài chính, bao gồm giá trị sổ sách, đều được cung cấp trên các trang web này.
Ví dụ:
Nếu theo dõi biểu đồ trên trang web, có thể thấy rằng giá trị sổ sách mỗi cổ phiếu (BVPS) của Vinamilk là 14.83 và giá thị trường (Price) của cổ phiếu là 107. Dựa vào công thức P/B = Price / BVPS, có thể tính được tỷ lệ P/B của Vinamilk là 107/14.83 = 7.215.
Công thức tính giá trị sổ sách
Để xác định giá trị sổ sách của một cổ phiếu, ta thực hiện các bước sau:
- Tính tổng giá trị tất cả tài sản cố định của công ty phát hành cổ phiếu đó.
- Trừ đi tổng số nợ ngắn hạn và nợ dài hạn của công ty, bao gồm giá trị thanh lý của cổ phiếu ưu đãi.
- Chia kết quả thu được cho tổng số cổ phiếu thông thường. Kết quả này chính là giá trị sổ sách của mỗi cổ phiếu.
Công thức đơn giản như sau:
Giá trị sổ sách = Tổng tài sản – Tổng nợ phải trả
Ý nghĩa của giá trị sổ sách
Giá trị sổ sách có thể không liên quan đến giá thị trường của cổ phiếu.
Nếu giá thị trường của cổ phiếu thông thường thấp hơn giá trị sổ sách của nó (hệ số giá thị trường trên giá trị sổ sách – tỷ lệ P/B <1), điều này ngụ ý rằng cổ phiếu đó có thể đang được giao dịch dưới giá trị thực tế và có tiềm năng tăng giá trong tương lai.
Ngược lại, nếu tỷ lệ P/B > 1, tức là giá thị trường của cổ phiếu đang cao hơn giá trị thực, có thể dẫn đến tiềm năng giảm giá trong tương lai.
Tuy nhiên, đôi khi giá trị sổ sách không thể đánh giá chính xác. Giá trị thực sự của tài sản có thể chỉ rõ khi có một tổ chức nào đó mua lại công ty với giá trị tài sản đó. Do đó, giá trị sổ sách có ý nghĩa đặc biệt trong các trường hợp sau:
- Khi công ty hợp nhất với một công ty khác, giá trị sổ sách thường được sử dụng để định giá công ty.
- Khi công ty bị mua lại, nếu nhà đầu tư tin rằng công ty có giá trị tài sản ẩn ngoài các tài sản được ghi nhận, họ có thể trả giá cao hơn giá trị sổ sách.
- Trong trường hợp công ty giải thể và thanh lý tài sản.
Sự khác biệt giữa giá trị sổ sách và giá trị thị trường
Sự khác biệt giữa giá trị sổ sách và giá trị thị trường là một khía cạnh quan trọng của đầu tư chứng khoán. Dưới đây, là sự khác biệt:
Giá trị sổ sách (Book Value)
- Giá trị sổ sách là tổng giá trị của tài sản của một công ty sau khi trừ đi tổng số nợ (bao gồm cả nợ ngắn hạn và dài hạn) và giá trị thanh lý của cổ phiếu ưu đãi (nếu có).
- Thành phần chính: Gồm tài sản cố định và tài sản vô hình như lợi thế thương mại, bằng sáng chế, thương hiệu và các khoản giảm giá nợ.
- Sử dụng trong đầu tư: Giá trị sổ sách thường được sử dụng để đánh giá xem một công ty đang được định giá ở mức nào trong sách kế toán của họ.
Giá trị thị trường (Market Value)
- Giá trị thị trường là giá mà cổ phiếu của công ty đang được giao dịch trên thị trường chứng khoán.
- Thành phần chính: Phản ánh tâm lý và quyết định của các nhà đầu tư, dựa trên nhiều yếu tố như lợi nhuận dự kiến, triển vọng tương lai, và sự thay đổi trong thị trường.
- Sử dụng trong đầu tư: Giá trị thị trường cho biết giá cổ phiếu mà thị trường đang coi trọng công ty đó.
Sự khác biệt
- Phản ánh thời điểm và quan điểm: Giá trị sổ sách dựa trên dữ liệu tài chính của công ty và thường được tính đến thời điểm cụ thể trong quá khứ. Trong khi đó, giá trị thị trường phản ánh sự thay đổi liên tục trong quan điểm của thị trường và có thể biến đổi từ ngày này sang ngày khác.
- Yếu tố tâm lý và cảm xúc: Giá trị thị trường thường bị ảnh hưởng bởi tâm lý và cảm xúc của các nhà đầu tư, có thể dẫn đến biến động lớn và không luôn phản ánh giá trị thực tế của công ty.
- Triển vọng tương lai: Giá trị thị trường thường phản ánh triển vọng tương lai của công ty, trong khi giá trị sổ sách dựa trên dữ liệu lịch sử và không luôn thể hiện sự tăng trưởng tiềm năng.
- Thời gian và hiệu quả: Giá trị sổ sách thường không bắt kịp với thời gian và không luôn phản ánh sự hiệu quả của công ty trong việc tạo ra giá trị thị trường.
Ví dụ:
Một công ty công nghệ mới thành lập có thể có giá trị sổ sách thấp, nhưng giá cổ phiếu của nó trên thị trường có thể rất cao do triển vọng tương lai đầy hứa hẹn. Điều này làm cho giá trị sổ sách và giá trị thị trường của công ty này rất khác biệt.
Hạn chế của giá trị sổ sách
Giá trị sổ sách cũng có những hạn chế cần được hiểu rõ:
- Không phản ánh giá trị của các tài sản vô hình: Giá trị sổ sách tập trung vào tài sản cố định và tài sản vật lý của công ty. Nó không thể đo lường một cách chính xác giá trị của các tài sản vô hình như thương hiệu, quyền sở hữu trí tuệ, hoặc mối quan hệ khách hàng, mà thường không được ghi nhận trong sách kế toán.
- Không phản ánh thay đổi giá trị theo thời gian: Giá trị sổ sách thường không cập nhật thường xuyên và thường chỉ phản ánh giá trị tài sản vào thời điểm ghi nhận. Do đó, nó không thể hiện sự thay đổi giá trị của các tài sản theo thời gian, điều này có thể làm mất đi thông tin quan trọng về tăng trưởng hay sụt giảm giá trị của công ty.
- Không phản ánh triển vọng tương lai: Giá trị sổ sách là một con số dựa trên dữ liệu lịch sử. Nó không phản ánh triển vọng tương lai của công ty hoặc khả năng tạo ra lợi nhuận trong tương lai, điều này làm giảm giá trị của nó trong việc đánh giá các công ty công nghệ mới hoặc công ty có tiềm năng lớn.
- Không quan tâm đến yếu tố thị trường: Giá trị sổ sách không liên quan đến tình hình thị trường hoặc tâm lý của nhà đầu tư. Một công ty có giá trị sổ sách cao vẫn có thể có giá cổ phiếu thấp nếu thị trường không đánh giá cao nó, và ngược lại.
- Không thể đánh giá đúng giá trị các khoản đầu tư: Nếu công ty đầu tư vào các công ty con hoặc có các tài sản đầu tư, giá trị sổ sách có thể không phản ánh đúng giá trị thực sự của các khoản đầu tư này, đặc biệt nếu công ty phải thực hiện giảm giá về giá trị thị trường của chúng.
- Có thể bị định giá quá cao trong trường hợp tài sản bất động sản tăng giá mạnh: Nếu tài sản bất động sản của công ty tăng giá mạnh nhưng vẫn được ghi nhận theo giá trị gốc, giá trị sổ sách có thể bị định giá quá cao so với giá trị thực tế.
- Không phản ánh năng suất của tài sản: Giá trị sổ sách không xem xét năng suất hoặc hiệu suất của tài sản cố định. Một công ty có cùng giá trị sổ sách với một công ty khác có thể có hiệu suất kém hơn trong việc sử dụng tài sản của họ.
Như vậy, khi đánh giá một công ty, cần xem xét giá trị sổ sách cùng với nhiều chỉ số và yếu tố khác để có cái nhìn toàn diện hơn về sức kháng và tiềm năng tài chính của công ty.
Lời kết
Mặc dù giá trị sổ sách có vai trò quan trọng trong việc đánh giá cơ bản của một công ty, nhưng không thể xem nó là chỉ số duy nhất và tuyệt đối. Thị trường chứng khoán luôn biến đổi và phản ánh tâm lý và quyết định của hàng triệu nhà đầu tư. Do đó, việc sử dụng chỉ số như giá trị sổ sách cần được kết hợp với hiểu biết sâu rộng về thị trường và công ty cụ thể mà bạn quan tâm.
Đầu tư chứng khoán luôn tiềm ẩn rủi ro, và việc thăm khám và tư vấn với một chuyên gia tài chính trước khi đưa ra bất kỳ quyết định đầu tư nào là điều quan trọng để bảo vệ tài sản và đạt được mục tiêu đầu tư của bạn.
Trả lời