Trong lịch sử thị trường chứng khoán Mỹ vào ngày 09/10/2012, hàng chục cổ phiếu đã có những biến động bất thường; có lúc bất ngờ tăng giảm giá trong thời gian ngắn trước khi trở về bình thường. Trong khi những nhà đầu tư đang đau đầu với những gì đang diễn ra thì có một điều chắc chắn là các giao dịch này được thực hiện trong Dark Pool. Vậy Dark Pool là gì và tại sao họ phải giao dịch trong đó?
Dark Pool là gì?
Dark Pool được tạm dịch là giao dịch số lượng lớn trong bóng tối, một khái niệm có từ năm 1980, khi ấy một số tổ chức đầu tư hợp tác với nhau để giao dịch tại một khu vực mà tránh được sự dòm ngó của dư luận, như Sở giao dịch cũng như các nhà môi giới. Những tổ chức này muốn được mua và bán một số lượng lớn các cổ phiếu sao cho giá của cổ phiếu không thay đổi đột ngột cho đến khi giao dịch được thực hiện.
Đến năm 2005, các giao dịch Dark Pool chỉ chiếm 3-5% khối lượng giao dịch trên thị trường.
Năm 2007 là năm bước ngoặt của Dark Pool khi Ủy Ban Chứng Khoán Mỹ thông qua luật mới mang tên Reg NMS(Regulation National Market System- Điều lệ hệ thống thị trường quốc gia) tăng cường hộ trợ cạnh tranh giữa các sở giao dịch với nhau. Điều lệ này xóa bỏ các quy định bảo vệ việc niêm yết giá bằng tay của các sở. Nếu các nhà đầu tư có thể tìm được giá tốt hơn, nhanh hơn giá của sở giao dịch thì họ có thể bỏ qua giá của sở. Đây được xem như là chính sách giúp cho Dark Pool phát triển mạnh mẽ.
Ngày nay Dark Pool là một dạng hệ thống giao dịch cho phép nhà đầu tư đặt lệnh và tiến hành giao dịch mà không phải công khai ý định của mình cho tới khi việc mua bán được thực hiện. Dark Pool phần lớn được dùng bởi các nhà đầu tư là tổ chức dành cho mục đích giao dịch theo khối (block trade) bao gồm nhiều chứng khoán.
Tại sao phải giao dịch trong Dark Pool?
Ưu điểm của Dark Pool là giúp các nhà đầu tư là tổ chức thực hiện giao dịch với khối lượng lớn không phải để lộ dấu vết trong quá trình tìm kiếm người mua và người bán. Điều này giúp ngăn chặn sự giảm giá mạnh – sự giảm giá này sẽ xảy ra nếu không giao dịch trên Dark Pool. Chẳng hạn nếu như mọi người đều biết một ngân hàng đầu tư đang muốn di chuyển 500,000 cổ phiếu thì chắc chắn mã chứng khoán này sẽ giảm giá trị trước khi ngân hàng có thể tìm ra người mua tất cả chúng.
Có nhiều loại Dark Pool khác nhau: chẳng hạn thị trường tập trung của các broker và dealer như MS Pool của Morgan Stanley (MS) hay Sigma X của Goldman Sach. Những thị trường này là độc lập, cung cấp các giao dịch riêng cho khách hàng của họ và được vận hành bởi cách thị trường tập trung đại chúng như Euronext của NYSE. Một thị trường sở hữu tư nhân sẽ có phương thức đấu giá riêng trong thị trường của họ nhưng 1 Dark Pool được vận hành bởi 1 nhà môi giới hay một thị trường tập trung đại chúng thì giá của nó sẽ được dựa vào các thị trường tập trung đại chúng.
Từ Dark trong Dark Pool cho thấy nhiều mối nghi ngờ và sự thiếu công khai của mình, thậm chí bị coi là các phi vụ kinh doanh mờ ám. Nhưng thực ra Dark Pool được SEC kiểm soát chặt chẽ.
Khi giao dịch trong Dark Pool, bạn sẽ chẳng biết danh tính những người đang giao dịch giống như bạn cũng như ai có nhu cầu mua thứ bạn cần bán. Vậy dựa vào đâu các nhà môi giới có thể quyết định gửi một lệnh vào trong Dark Pool trong khi họ không biết có gì đó trong đó?
Có một cách được sử dụng là “thanh toán chuyển lệnh” (“payment for order flow”), tức các nhà môi giới chấp nhận gửi các lệnh của khách hàng của mình tới một Dark Pool nhất định.
Một cách khác, gây tranh cãi hơn, là họ làm điều này bằng cách tìm kiếm các mảnh thông tin có ích (Indications of Interest – IOI) từ Dark Pool. IOI có thể bao gồm bất kỳ thông tin nào – có thể là mã cổ phiếu, tỷ lệ mua/ bán, giá sẵn sàng mua…
IOI trông giống như việc niêm yết giá nhưng thực ra không phải vậy.
IOI không nhanh chóng và rõ ràng; không được phổ biến công khai trên thị trường. SEC từng đề xuất sẽ niêm yết chúng, nhưng tới nay điều này vẫn chưa xảy ra.
CẢNH BÁO: Đầu tư vào các sản phẩm tài chính tiềm ẩn rất nhiều rủi ro mà có thể không phù hợp với một số nhà đầu tư. Do đó hãy cân nhắc kỹ lưỡng và làm chủ bản thân trước khi đưa ra bất kỳ quyết định nào cấu thành từ những nội dung tham khảo tại CryptoViet.com.
